Simgesi ‘Ag’ olan değerli, parlak görünümlü ve kıymetli element grubuna gümüş denir. Gümüş de diğer elementler gibi belirli erime noktası, ağırlık oranı, kaynama noktası ve özgül ağırlığı olan bir elementtir. Bu elementin tarihçesi uzundur. Eski zamanlardan beri bilinen gümüş elementi, bakır ve altın madeninden sonraki zamanlarda ortaya çıkarılmıştır.
Bilimsel yaklaşımlara dayanılarak gümüş hakkında bilgilendirme eski zamanlardan beri yoğrularak oluşturulmuştur. Uzman ekipler bu bilgilendirme sayesinde kurulmuştur. Doğada nadir ve özel yerlerden çıkarılan gümüş elementi, diğer elementlerle birlikte alaşım halinde bulunmaktadır. Gümüş elementi yer kabuğu üzerinde dağılmış halde bulunmaktadır. Işığı ve sıcaklığı çok güzel yansıtan gümüş elementi, dövülerek istenilen şekle sokulabilir. Elektrik ve elektronik sistemlerde küre veya altıgen kristal şeklinde oluşur.
Kolay kolay oksitlenmez. Bazı elementlere göre daha güçlü, bazı elementlere göre daha zayıftır. Gümüşün bu fiziksel hal değişim oranı, diğer elementlerdeki hacmine, içeriğine ve kütlesine göre değişmektedir.
Gümüşün Tarihçesi ve Türkiye’de Gümüş
Tarih boyunca farklı amaçlarla kullanılmaya başlanılan gümüşü Romalılar işlemiş ve para olarak kullanmaya başlamıştır. Daha sonra gümüş kullanımı ihtiyaca göre şekillenmiş, ticaretin ve üretimin tüm kollarında yerini almıştır.
1860'larda İspanya’da yer kabuğu üzerinden yaklaşık 8 bin ton külçe gümüş çıkarılmıştır. Dünyadaki en saf ve katkısız gümüş madenleri ise Atina ve Nevada olarak kayda geçmiştir. Gümüşün birçok sektörde kullanımının yaygınlaşmasıyla birlikte dünyada geniş çaplı gümüş arayışları başlamıştır.
Gümüş, tüm sektörlerde amaca göre farklı işlemler için kullanılmıştır:
- En eski yöntemlerden biri olan kurşunla karıştırma yöntemi ile saflaştırma yapılmıştır.
- Diğeri amalgam yöntemidir: gümüş parçaları tuz ve cıva ile karıştırılarak çamurumsu hamur elde edilir. Bu doku, özel fırınlarda pişirilerek saf gümüş elde edilir.
- Siyanür ve çinkolama yöntemi, modern üretimde kullanılan başka yöntemlerdir.
Bu işlemler, gümüşün başta fotoğraf, elektrik-elektronik, süs eşyası, takı, dişçilik, bilgisayar ve pil imalatı gibi birçok sektörde kullanımını mümkün kılar.
Gümüş, Türk kültüründe de derin bir yere sahiptir. Türkiye’deki gümüş madenleri, eski Türk tarihi için ekonomik ve kültürel açıdan büyük bir değer taşır.
Türkiye’de Gümüş Çıkartılan Yerler
Türkiye’de gümüş çıkarımı resmi olarak 1987 yılının sonlarında Kütahya Gümüşköy yerleşkesinde faaliyete alınan üretim tesisleri ile başlamıştır. Bu tesis, Türkiye'de saf halde doğrudan gümüş çıkarılan ilk tesis olarak tarihe geçmiştir.
Bu tesiste, yıllık 180 gr/ton tenörlü 122,40 ton gümüş üretimi planlanmıştır. Ancak dönemin teknolojik sınırlamaları nedeniyle sadece 85 ton gümüş çıkarılabilmiştir. Bu miktar, Türkiye’nin potansiyeline göre düşüktür.
Türkiye’deki toplam gümüş rezervleri:
- 874 milyon 782 bin 294 ton altın + gümüş cevheri
- 368 milyon 688 bin 273 ton görünür gümüş rezervi
Kütahya dışında gümüş çıkarılan diğer iller:
- Mardin
- Gaziantep
- Trabzon
- Ardahan
- Gümüşhane
- Antalya
- Bursa
- Niğde
- İzmir
- Elazığ
- Amasya
- Balıkesir
* Bu bir yatırım tavsiyesi değildir.
